પંજાબ અને હરિયાણા હાઈકોર્ટે તાજેતરમાં બે અલગ-અલગ કેસની સુનાવણી દરમિયાન બે મહિલાઓ પર દંડ ફટકાર્યો હતો. આ મહિલાઓએ તેમના પૂર્વ પતિ વિરુદ્ધ ક્રૂરતાનો કેસ નોંધાવ્યો હતો. હાઈકોર્ટ તેમના પૂર્વ પતિઓની અરજી પર સુનાવણી કરી રહી હતી. સુનાવણી દરમિયાન, હાઈકોર્ટને જાણવા મળ્યું કે બંને પક્ષો વચ્ચેના વૈવાહિક વિવાદનું સમાધાન થઈ ગયું છે અને બંને મહિલાઓએ ભરણપોષણ ભથ્થું સ્વીકાર્યું છે, પરંતુ ભૂતપૂર્વ પતિઓ સામેનો કેસ પાછો ખેંચવામાં આવ્યો નથી. જેના પર હાઈકોર્ટે બંને મહિલાઓને ફટકાર લગાવી હતી અને દંડનો આદેશ જારી કર્યો હતો.
જસ્ટિસ સુમિત ગોયલની અધ્યક્ષતાવાળી બેન્ચે 1 મે અને 15 મેના રોજ બે અલગ-અલગ કેસમાં આદેશ આપ્યો હતો. હાઈકોર્ટે બંને મહિલાઓને 40 હજાર અને 25 હજાર રૂપિયાનો દંડ ફટકારવાનો આદેશ કર્યો હતો. કોર્ટે પોતાની ટિપ્પણીમાં કહ્યું કે કાયદાકીય કાર્યવાહીમાં વિલંબ માટે મહિલાઓના મનમાં કડવાશની લાગણી વાજબી નથી. બંને પક્ષો વચ્ચે સમાધાન થયું હોવા છતાં, બંને મહિલાઓ તેમના ભૂતપૂર્વ પતિ સામેના ફોજદારી કેસને રદ કરવાનો ઇનકાર કરી રહી છે.
મામલો શું છે
બાર એન્ડ બેન્ચમાં છપાયેલા સમાચાર મુજબ, હકીકતમાં, આ મહિલાઓના પૂર્વ પતિઓએ ભારતીય દંડ સંહિતાની કલમ 498A હેઠળ તેમની વિરુદ્ધ નોંધાયેલી FIR રદ કરવા માટે કોર્ટનો સંપર્ક કર્યો હતો. કલમ 498A સ્ત્રીને તેના પતિ અથવા પતિના સંબંધીઓ દ્વારા ક્રૂરતાનો ભોગ બનવું આવરી લે છે. કોર્ટને કહેવામાં આવ્યું હતું કે બંને કેસોમાં પતિ-પત્ની વચ્ચેના વૈવાહિક વિવાદોનું સમાધાન થઈ ગયું છે અને છૂટાછેડાની સાથે મહિલાઓને સંપૂર્ણ અને અંતિમ સમાધાનની રકમ ચૂકવવામાં આવી છે.
કોર્ટમાં સુનાવણી દરમિયાન એક મહિલા નોટિસ છતાં હાજર થઈ ન હતી. બીજા કિસ્સામાં, મહિલા વતી વકીલે દાવો કર્યો હતો કે વૈવાહિક વિવાદોના સમાધાન માટેનું એફિડેવિટ નકલી દસ્તાવેજ હતું. કોર્ટે પોતાની ટિપ્પણીમાં કહ્યું કે બંને કેસમાં મહિલાઓને સમાધાનનો લાભ મળ્યો છે અને છૂટાછેડાના આદેશો પણ પસાર કરવામાં આવ્યા છે.
કોર્ટ ટિપ્પણી
કોર્ટે કહ્યું, “એક વાહિયાત દાવા સિવાય, બીજા પ્રતિવાદી દ્વારા ઉઠાવવામાં આવેલી દલીલને સમર્થન આપવા માટે કોઈ નક્કર પુરાવા આગળ લાવવામાં આવ્યા નથી કે એફિડેવિટ બનાવટી દસ્તાવેજ છે. એફિડેવિટ દર્શાવે છે કે બંને પક્ષો વચ્ચે મામલો ઉકેલાઈ ગયો હતો. તે પણ વિવાદમાં નથી કે આજ સુધી પ્રતિવાદી નંબર 2 દ્વારા સંબંધિત ફેમિલી કોર્ટ સમક્ષ આવી કોઈ અરજી કરવામાં આવી નથી કે છેતરપિંડી, બળજબરી અથવા અન્યાયી વ્યવહારને કારણે છૂટાછેડાનો આદેશ પસાર કરવામાં આવ્યો છે.
શું સ્ત્રીઓને દંડ કરવો યોગ્ય છે?
કોર્ટે કહ્યું હતું કે કાનૂની કાર્યવાહી માટે એફઆઈઆર ચાલુ રાખવું એ કાયદાકીય પ્રક્રિયાનો સરેઆમ દુરુપયોગ સિવાય બીજું કંઈ નથી. આ પછી, ખંડપીઠે, 1973 ના સીઆરપીસીની કલમ 482 હેઠળ તેની સત્તાનો ઉપયોગ કરીને, કેસને રદ કર્યો અને બંને મહિલાઓ પર દંડ લાદવાનો આદેશ આપ્યો.
નોંધનીય છે કે કોર્ટે ગયા મહિને આવા જ એક કેસમાં એક મહિલાને ₹50,000નો દંડ પણ ફટકાર્યો હતો. મહિલા પર આરોપ હતો કે તેણીએ તેના પૂર્વ પતિ પાસેથી ભરણપોષણ ભથ્થા તરીકે ₹22 લાખ લીધા હોવા છતાં વૈવાહિક વિવાદનું સમાધાન કરવામાં અનિચ્છા દર્શાવી હતી અને મેજિસ્ટ્રેટ સમક્ષ તેનું નિવેદન નોંધ્યું ન હતું.
