દૂધ એ રોજિંદા જીવનમાં વપરાતી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ વસ્તુ છે. સવારની ચાથી લઈને રાત સુધી તેનો ઉપયોગ થાય છે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે તમે જે દૂધ પી રહ્યા છો તે કેટલું સુરક્ષિત છે? અમે આ સવાલ એટલા માટે પૂછી રહ્યા છીએ કારણ કે આ મામલે દિલ્હી હાઈકોર્ટમાં રિપોર્ટ દાખલ કરવામાં આવ્યો છે. આ રિપોર્ટમાં દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે દિલ્હીમાં સપ્લાય કરવામાં આવતા દૂધમાં ઓક્સીટોસિનનો ઉપયોગ કરવામાં આવી રહ્યો છે. આ એ જ દવા છે જેના પર કેન્દ્ર સરકારે 2018માં પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો. ત્યારે સરકાર દ્વારા એવો દાવો કરવામાં આવ્યો હતો કે દૂધ ઉત્પાદન વધારવા માટે તેનો પશુઓ પર દુરુપયોગ કરવામાં આવી રહ્યો છે, જેના કારણે માત્ર પશુઓ પર જ નહીં પરંતુ દૂધનું સેવન કરતા લોકો પર પણ તેની વિપરીત અસર પડી રહી છે.
કેન્દ્ર સરકારે એપ્રિલ 2018 માં આ દવા પર પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો, કારણ કે ઉપજમાં વધારો કરવા માટે તેનો દુરુપયોગ કરવામાં આવી રહ્યો છે, જે માત્ર પશુઓના સ્વાસ્થ્યને જ નહીં પરંતુ દૂધનું સેવન કરતા માનવીઓના સ્વાસ્થ્યને પણ અસર કરે છે. આ પછી દિલ્હી હાઈકોર્ટે અધિકારીઓને રાજધાનીમાં ગાયો અને ભેંસોને રાખવાની ડેરીઓમાં ઓક્સીટોસીનના દુરુપયોગ સામે પગલાં લેવાનો નિર્દેશ આપ્યો છે. કોર્ટે કહ્યું છે કે હોર્મોન સંબંધિત દવાઓ આપવી એ પ્રાણી ક્રૂરતા અને ગુનો છે.
કાર્યકારી મુખ્ય ન્યાયાધીશ મનમોહનની અધ્યક્ષતાવાળી બેંચે દિલ્હી સરકારના ડ્રગ કંટ્રોલ વિભાગને સાપ્તાહિક તપાસ કરવા અને કેસ નોંધવા જણાવ્યું હતું. પોલીસ તેની તપાસ કરશે. કોર્ટે દિલ્હી પોલીસની ઈન્ટેલિજન્સ વિંગને ઓક્સીટોસિન ઉત્પાદન, પેકેજિંગ અને વિતરણના સ્ત્રોતોની ઓળખ કરવા જણાવ્યું હતું. તેમજ આ મામલે કાયદા મુજબ કાર્યવાહી કરવા જણાવ્યું હતું. રાષ્ટ્રીય રાજધાનીમાં ડેરીઓની હાલત સાથે જોડાયેલ સુનૈના સિબ્બલ અને અન્ય લોકોની અરજી પર સુનાવણી દરમિયાન કોર્ટે આ આદેશ આપ્યો છે. બેન્ચમાં જસ્ટિસ પીએસ અરોરા પણ સામેલ હતા. ખંડપીઠે કોર્ટ કમિશનર દ્વારા ઉઠાવવામાં આવેલ મુદ્દો પણ નોંધ્યો હતો કે પશુઓમાંથી દૂધ ઉત્પાદન વધારવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે ઓક્સીટોસિનનો આડેધડ ઉપયોગ કરવામાં આવી રહ્યો છે.
કોર્ટે કહ્યું, “કારણ કે ઓક્સીટોસિનનો વહીવટ પ્રાણીઓની ક્રૂરતા સમાન છે અને તે પ્રિવેન્શન ઓફ ક્રુઅલ્ટી ટુ એનિમલ્સ એક્ટ 1960ની કલમ 12 હેઠળ નોંધનીય ગુનો છે, પરિણામે આ કોર્ટ ડ્રગ કંટ્રોલ ડિપાર્ટમેન્ટ, GACTDને સાપ્તાહિક તપાસ કરવા માટે નિર્દેશ આપે છે અને તે હોવું જોઈએ. ઓક્સીટોસિનનો દુરુપયોગ અથવા કબજો રાખવાના તમામ કેસો પ્રિવેન્શન ઓફ ક્રુઅલ્ટી ટુ એનિમલ્સ એક્ટ 1960ની કલમ 12 અને ડ્રગ્સ એન્ડ કોસ્મેટિક્સ એક્ટની કલમ 18(A) હેઠળ નોંધાયેલા છે.
