દિલ્હી સરકારના નવા આદેશ કાર ચાલકો માટે મુશ્કેલી સર્જી રહ્યા છે. અગાઉ, સરકારે BS3 અને BS4 વાહનો ચલાવવા પર પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો. તેથી હવે એવા અહેવાલો છે કે 13મી નવેમ્બરથી ફરી એક વખત ઓડ-ઈવન નંબરની ફોર્મ્યુલા લાગુ થવા જઈ રહી છે. આ તમામ પ્રયાસો દિલ્હીમાં વધી રહેલા પ્રદૂષણને ઘટાડવા માટે કરવામાં આવી રહ્યા છે. દિલ્હીની સાથે NCR અને ગુરુગ્રામમાં પણ BS3 અને BS4 વાહનો પર પ્રતિબંધ મુકવામાં આવ્યો છે. આવી સ્થિતિમાં, જો તમારી પાસે પણ આવા એન્જિનવાળી કાર છે, તો તમારા માટે શું વિકલ્પ બાકી છે? શું તમે ક્યારેય આ વાહનો ચલાવી શકશો નહીં? અથવા તેમને ચલાવવા માટે અન્ય કોઈ વિકલ્પ છે? ચાલો જાણીએ આ બધી બાબતોને આ સમાચારમાં વિગતવાર.
કયા BS3 અને BS4 વાહનો પર પ્રતિબંધ છે?
સૌથી પહેલા તમારે એ સમજવું પડશે કે શું દિલ્હીમાં તમામ પ્રકારના BS3 અને BS4 વાહનો પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો છે. તો જવાબ છે ના. વાસ્તવમાં, 2010 અથવા તે પછીના વર્ષમાં ખરીદેલા BS4 પેટ્રોલ એન્જિનવાળા વાહનોને ચલાવવાની મંજૂરી છે. કારણ કે દિલ્હીના રજીસ્ટ્રેશન મુજબ તેમની ઉંમર મહત્તમ 13 વર્ષ છે. જ્યારે પેટ્રોલ વાહનો માટે 15 વર્ષનો નિયમ છે. જો કે, BS3 પેટ્રોલ એન્જીન ધરાવનારાઓને સંપૂર્ણપણે બંધ કરી દેવામાં આવ્યા છે.
બીજી તરફ, BS3 અને BS4 ડીઝલ કાર ચલાવવા પર સંપૂર્ણ પ્રતિબંધ છે. ભલે તેમની ઉંમર 10 વર્ષથી ઓછી હોય. ધ્યાનમાં રાખો કે આ કાર ચલાવવા માટે 20,000 રૂપિયાનો ભારે દંડ છે. જો કોઈ નવી ડીઝલ કાર ખરીદે છે તો તે તેને ચલાવી શકશે. નવી કારમાં BS6 નોર્મ્સને પૂર્ણ કરતા ડીઝલ એન્જિનનો ઉપયોગ કરવામાં આવી રહ્યો છે. જો તમારી પાસે ઇલેક્ટ્રિક કાર છે તો તમારે ચિંતા કરવાની જરૂર નથી. સરકારે ઈલેક્ટ્રિક કાર પર કોઈ નિયંત્રણો લાદ્યા નથી. આ કાર ઓડ-ઇવન ફોર્મ્યુલાના દિવસોમાં પણ રોજ ચલાવી શકાશે.
છેવટે, BS3, BS4 અને BS6 શું છે?
BS એટલે એમિશન સ્ટાન્ડર્ડ. BS એટલે કે ભારત સ્ટેજ બતાવે છે કે તમારું વાહન કેટલું પ્રદૂષણ ફેંકે છે. BS સાથેનો નંબર દર્શાવે છે કે એન્જિન કેટલું પ્રદૂષણ ફેંકે છે. જેટલી મોટી સંખ્યા, પ્રદૂષણ ઓછું. BS3, BS4 અને BS6 સમાન રેખાઓ પર નક્કી કરવામાં આવે છે. BS6 લાગુ થયા બાદ પ્રદૂષણને લઈને પેટ્રોલ અને ડીઝલ કારમાં બહુ તફાવત નથી. ડીઝલ કારમાંથી નાઈટ્રોજન ઓક્સાઈડનું ઉત્સર્જન 68% અને પેટ્રોલ કારમાંથી 25% ઓછું થાય છે.
તેને સીએનજીમાં કન્વર્ટ કરીને ચલાવી શકાશે
શું દિલ્હી સરકાર દ્વારા પ્રતિબંધિત BS3 અને BS4 કારને CNGમાં બદલીને ચલાવવામાં આવશે? આ અંગે ઓટો એક્સપર્ટ અને પોપ્યુલર યુટ્યુબર (આસ્ક કારગુરુ) અમિત ખરેએ કહ્યું કે CNG કિટ લગાવીને પેટ્રોલ કાર ચલાવવી શક્ય છે, પરંતુ આમાં પણ તમારે ઘણી બાબતોનું ધ્યાન રાખવું પડશે. જો તમારી BS4 કાર લગભગ 13 વર્ષ જૂની છે અને તમે તેમાં CNG કિટ લગાવો છો, તો તમારે 50 થી 60 હજાર રૂપિયા ખર્ચવા પડશે. આ કિટ્સ BS3માં ઇન્સ્ટોલ થઈ શકશે નહીં, કારણ કે આ કાર પર સંપૂર્ણ પ્રતિબંધ છે.
કારમાં CNG કિટ લગાવ્યા બાદ તેનું રજીસ્ટ્રેશન ફરીથી કરાવવું પડશે. ઉપરાંત વીમો પણ કરાવવો પડશે. આ બંને કામો માટે ઓછામાં ઓછો રૂ. 4000 થી રૂ. 5000નો વધારાનો ખર્ચ થઈ શકે છે. એટલે કે 2 વર્ષ સુધી કાર ચલાવવી મોંઘી ડીલ હશે. આવી સ્થિતિમાં, ઓડ-ઇવન ફોર્મ્યુલા લાગુ કરવામાં આવે છે, તો પછી CNG કિટ ઇન્સ્ટોલ કર્યા પછી પણ, તમે વર્ષમાં ફક્ત અડધો દિવસ તમારી કાર ચલાવી શકશો. બીજી તરફ ડીઝલ કારને સીએનજીમાં બદલી શકાતી નથી.
દિલ્હીમાં કારમાં CNG કિટ લગાવવા માટે ઘણા અધિકૃત વિક્રેતાઓ છે. તેમને પ્રમાણિત CNG ફિટર પણ કહેવામાં આવે છે. માત્ર આને જ કારમાં CNG કિટ લગાવવાની મંજૂરી છે. સીએનજી લગાવ્યા બાદ તેઓ સર્ટિફિકેટ પેપર પણ આપે છે. જેમાં તેમનો રજીસ્ટ્રેશન નંબર પણ છે. ત્યારે જ આરટીઓ આ કિટ્સને મંજૂરી આપે છે. તેથી, જો તમે BS4 પેટ્રોલ કારમાં CNG કિટ ઇન્સ્ટોલ કરવાનું વિચારી રહ્યા છો, તો તમારે એ પણ ધ્યાનમાં રાખવું જોઈએ કે કિટ ઇન્સ્ટોલ કરનાર અધિકૃત વિક્રેતા હોવો જોઈએ.
ડીઝલ કારમાં સીએનજી કીટ કેમ નથી લગાવવામાં આવતી?
પેટ્રોલ અને ડીઝલ કારની રનિંગ સિસ્ટમમાં તફાવત છે. આ કારણોસર ડીઝલ કારમાં સીએનજી કીટનો ઉપયોગ થતો નથી. ડીઝલ કારમાં સ્પાર્ક પ્લગ હોતા નથી. જ્યારે આ કારોમાં દબાણ વધે છે, ત્યારે ડીઝલ પોતાની મેળે બળી જાય છે. આવી સ્થિતિમાં જ્યારે ડીઝલ બળે છે ત્યારે કારને એનર્જી મળે છે. જ્યારે પેટ્રોલ કારમાં ઇગ્નીશન આપવી પડે છે. જ્યારે સ્પાર્ક પ્લગ લાઇટ થાય છે, ત્યારે પેટ્રોલ બળે છે અને કારને પાવર આપે છે. સીએનજીને પણ સ્પાર્કની જરૂર છે. જો ડીઝલ કારમાં CNG કિટ લગાવવામાં આવશે તો સ્પાર્ક પ્લગની પણ જરૂર પડશે. એટલે કે તેના હેડ મિકેનિઝમમાં ફેરફાર કરવા પડશે.
દરેક વ્યક્તિએ ઓડ-ઇવન ફોર્મ્યુલા ટાળવી પડશે
13 નવેમ્બરથી દિલ્હીમાં ઓડ-ઈવન ફોર્મ્યુલા લાગુ કરવામાં આવશે, પછી માત્ર દિલ્હીના લોકો જ નહીં પરંતુ અન્ય રાજ્યોમાંથી દિલ્હી જતા લોકોએ પણ તેનાથી બચવું પડશે. દિલ્હી સરકારના આ નિયમમાંથી કોઈને પણ છૂટ નહીં મળે. એટલે કે, જો તમે દિલ્હી થઈને બીજા રાજ્યમાંથી બીજા રાજ્યમાં જઈ રહ્યા હોવ તો પણ તમને અહીં એન્ટ્રી નહીં મળે. જો તમે ભૂલથી અંદર પ્રવેશ કરો છો તો તમારી કારનું પણ ચલણ થઈ શકે છે. જો કે, આ અંગેની સંપૂર્ણ માર્ગદર્શિકા 1-2 દિવસમાં જારી કરવામાં આવશે. ઓડ-ઇવન ફોર્મ્યુલામાં આ બાબતોને ધ્યાનમાં રાખવી પડશે…
1) ઓડ-ઇવન ફોર્મ્યુલાનું ગણિત કોઈપણ ઈલેક્ટ્રિક કારને લાગુ પડશે નહીં. ઇલેક્ટ્રિક વાહનોને સંપૂર્ણ છૂટ મળશે. તેઓ કોઈપણ પ્રતિબંધ વિના શહેરમાં ફરી શકશે.
23) જ્યારે દિલ્હી સરકાર ઓડ-ઇવન ફોર્મ્યુલા લાગુ કરે છે, ત્યારે CNG વાહનોને તેમાંથી મુક્તિ આપવામાં આવે છે. આ માટે કાર પર સીએનજી સ્ટીકર લગાવવા જરૂરી છે.
3) કોમર્શિયલ વાહનો માટે ઓડ-ઇવન ફોર્મ્યુલા લાગુ પડતી નથી. એટલે કે જો તમારી પાસે કોમર્શિયલ વાહન છે તો તમે કોઈપણ ટેન્શન વગર દરરોજ તમારું વાહન ચલાવી શકશો.
લોકો માટે નિષ્ણાત અભિપ્રાય
અમિત ખરેનું કહેવું છે કે દિલ્હીમાં રોજ કારમાં મુસાફરી કરતા લોકોએ હવે ઈલેક્ટ્રિક કાર તરફ વળવું જોઈએ. આ કારોના ઘણા ફાયદા છે. પ્રથમ, તેમને ખરીદવા પર, વ્યક્તિને આરટીઓ અને નોંધણીમાં મુક્તિ અથવા ડિસ્કાઉન્ટ સાથે સરકાર તરફથી સબસિડી મળે છે. બીજું, દિલ્હીમાં પ્રદૂષણના વધતા સ્તરને જોતા ભવિષ્યમાં ICE કારને લઈને અલગ-અલગ નિયમો હશે, જ્યારે ઈલેક્ટ્રિક કારને સંપૂર્ણ સ્વતંત્રતા મળશે. ત્રીજી અને સૌથી મહત્વની વાત એ છે કે ઈલેક્ટ્રિક કાર માત્ર પર્યાવરણને સુધારશે નહીં પરંતુ તમને દર મહિને મોટી બચત પણ થશે.
જો 13 નવેમ્બરથી ઓડ-ઈવન ફોર્મ્યુલા લાગુ કરવામાં આવે છે, તો કોઈપણ એક ઓફિસ અથવા નજીકની ઓફિસમાં જતા લોકોએ એક જ કારમાં મુસાફરી કરવાનો પ્રયાસ કરવો જોઈએ. જો કારમાં મુસાફરી કરતા તમામ લોકો પાસે સમ અથવા વિષમ નંબરવાળી કાર હોય તો એકસાથે કેબ દ્વારા મુસાફરી કરો. કોમર્શિયલ વાહનો પર કોઈ પ્રતિબંધ રહેશે નહીં, તેથી તમે ટેન્શન વિના મુસાફરી કરી શકશો. એકસાથે મુસાફરી કરવા માટે માત્ર અડધા પૈસા ખર્ચ થશે.
