ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગ ભારતમાં યોજાનારી G-20 સમિટમાં ભાગ લેશે નહીં. તેમના સ્થાને ચીનના વડાપ્રધાન લી કિઆંગ તેમના દેશનું પ્રતિનિધિત્વ કરશે. જો કે, ચીનના વિદેશ મંત્રાલયના પ્રવક્તા માઓ નિંગે શી જિનપિંગ જી-20 બેઠકમાં ભાગ ન લેવાનું કારણ જણાવવાનો ઇનકાર કર્યો છે. પરંતુ એ વાત સામે આવી છે કે સરહદ વિવાદની અસર ભારત અને ચીનના સંબંધો પર દેખાઈ રહી છે. અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ જો બિડેને પણ જી-20 કોન્ફરન્સમાં જિનપિંગ સામેલ ન થવા પર નિરાશા વ્યક્ત કરી હતી. આખરે, ભારતમાં આયોજિત આ સંમેલનથી જિનપિંગ કેમ અંતર રાખી રહ્યા છે, તેની પાછળના આ કારણો હોઈ શકે છે…
ખોટા નકશાને કારણે અંતર સર્જાયું?
તાજેતરમાં, ચીને એક કહેવાતા સ્ટેન્ડ મેપ બહાર પાડ્યો છે, જેમાં અરુણાલ પ્રદેશ અને અક્સાઈ ચીન તેમજ તાઈવાન અને દક્ષિણ ચીન સમુદ્રનો દાવો કરવામાં આવ્યો છે. જો કે ચીન દર વર્ષે પ્રમાણભૂત નકશો બહાર પાડે છે, પરંતુ આ પહેલીવાર છે જ્યારે ભારતે આ નકશાને લઈને વિરોધ નોંધાવ્યો છે. ભારતે ચીનના દાવાનો સખત વિરોધ કર્યો છે. જો કે, G-20 કોન્ફરન્સ પહેલા ચીન દ્વારા આ નકશો જાહેર કરવાનો સમય પણ થોડો આશ્ચર્યજનક હતો. તમને જણાવી દઈએ કે જોહાનિસબર્ગમાં હાલમાં જ પૂર્ણ થયેલ બ્રિક્સ સંમેલન દરમિયાન પીએમ મોદીએ જિનપિંગ સાથેની મુલાકાત દરમિયાન એલએસી પરની સ્થિતિ અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરી હતી.
સીમા વિવાદ પણ કારણ હોઈ શકે છે
છેલ્લા કેટલાક દિવસોમાં ભારત અને ચીન વચ્ચે સરહદ વિવાદના ઘણા કિસ્સાઓ સામે આવ્યા છે. જેના કારણે બંને દેશો વચ્ચેના સંબંધોમાં ઠંડક આવી રહી છે. ત્રણ વર્ષ પહેલા લદ્દાખમાં તણાવના કારણે અથડામણ થઈ હતી, જેમાં 20 ભારતીય જવાનો શહીદ થયા હતા. ત્યારથી તે કઠોર પર્વતીય પ્રદેશમાં લાંબા સમયથી ચાલતા સ્ટેન્ડઓફમાં વધારો થયો છે, જ્યાં બંને પક્ષોએ આર્ટિલરી, ટેન્કો અને ફાઇટર પ્લેન સહિત હજારો લશ્કરી કર્મચારીઓને તૈનાત કર્યા છે. આ સિવાય વેપાર અને ચીનના મુખ્ય હરીફ અમેરિકા સાથે ભારતના વધતા વ્યૂહાત્મક સંબંધોને લઈને પણ તકરાર વધી છે. ભારત અને ચીને એકબીજાના પત્રકારોને હાંકી કાઢ્યા છે.
આ કારણો પણ મહત્વપૂર્ણ છે
ઓસ્ટ્રેલિયન નેશનલ યુનિવર્સિટીના પોલિટિકલ સાયન્ટિસ્ટ વેન-ટી સુંગે ન્યૂઝ એજન્સી રોઈટર્સને જણાવ્યું હતું કે જિનપિંગ બ્રિક્સ સમિટમાં હાજરી આપ્યા બાદ તરત જ જી-20માં આવવાના નથી. પશ્ચિમી દેશોથી ભરેલા આ સમૂહની બેઠકમાં ભાગ ન લઈને કદાચ તે આ દેશોને અપમાનિત કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યો છે. આ ઉપરાંત, આ કરીને તે પોતાના રશિયન મિત્ર પુતિનને પણ સમર્થન આપી રહ્યો છે, જે પોતે આ બેઠકમાં નથી આવી રહ્યો. ત્યાં પોતે,
સિંગાપોરની નેશનલ યુનિવર્સિટીમાં લી કુઆન યૂ સ્કૂલ ઓફ પબ્લિક પોલિસીના સહયોગી પ્રોફેસર આલ્ફ્રેડ વુએ જણાવ્યું હતું કે ક્ઝી ઘરેલું મુદ્દાઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાને કારણે વિદેશ પ્રવાસ કરવામાં અનિચ્છા અનુભવી શકે છે. વુએ કહ્યું કે શી જિનપિંગ પોતાનો એજન્ડા સેટ કરી રહ્યા છે. તેમની ચિંતા રાષ્ટ્રીય સુરક્ષાની છે અને તેમને ચીનમાં જ રહેવું પડશે.
