ઉનાળાનો ત્રાસ યથાવત છે. ગરમીની લહેર પણ શરૂ થઈ ગઈ છે. દેશના મોટા ભાગના ભાગો આ દિવસોમાં દુષ્કાળ જેવી સ્થિતિનો સામનો કરી રહ્યા છે. ભારતીય હવામાન વિભાગે 14 માર્ચથી 10 એપ્રિલ વચ્ચેના આંકડા જાહેર કર્યા છે. આ મુજબ દેશભરના લગભગ 125 જિલ્લાઓ દુષ્કાળ જેવી સ્થિતિનો સામનો કરી રહ્યા છે. જો વર્ષ 2023ની સરખામણી કરીએ તો હાલમાં માત્ર 33 જિલ્લાઓ જ આવી સ્થિતિનો સામનો કરી રહ્યા હતા, જે આ વખતે 279% નો વધારો છે. માર્ચના શરૂઆતના દિવસોની સરખામણીમાં 27 ટકાનો ઉછાળો આવ્યો છે. જે 125 જિલ્લાઓની હાલત આવી છે તે 23 રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં ફેલાયેલા છે. તેથી આ વખતે ઉનાળાના શરૂઆતના દિવસોમાં દુષ્કાળની સમસ્યા ઘણી વ્યાપક જોવા મળી રહી છે.
આંધ્ર પ્રદેશ, અરુણાચલ પ્રદેશ, ગુજરાત, હરિયાણા, હિમાચલ પ્રદેશ, જમ્મુ અને કાશ્મીર, કર્ણાટક, મહારાષ્ટ્ર, ઉત્તરાખંડ અને તમિલનાડુ દુષ્કાળ માટે સૌથી વધુ સંવેદનશીલ જણાય છે. આ રાજ્યોના ઘણા જિલ્લાઓ શુષ્કથી અત્યંત સૂકી સ્થિતિનો સામનો કરી રહ્યા છે. IMDના વરિષ્ઠ વૈજ્ઞાનિક રાજીવ ચટ્ટોપાધ્યાયે કહ્યું, ‘આ જિલ્લાઓને શુષ્ક શ્રેણીમાં રાખવામાં આવ્યા છે જેમની SPEI મૂલ્ય -1 કરતા ઓછી છે.’ તે જાણીતું છે કે પાણીની માંગ પર વધતા તાપમાનની અસર SPEI દ્વારા માપવામાં આવે છે. જે વિસ્તારોમાં SPEI મૂલ્ય -1 ની નીચે છે ત્યાં ઓછા વરસાદને કારણે દુષ્કાળની સ્થિતિ સર્જાઈ શકે છે.
કયા વિસ્તારોમાં વરસાદની શક્યતા?
નોર્થ કોસ્ટલ આંધ્રપ્રદેશ, સાઉથ કોસ્ટલ આંધ્રપ્રદેશ અને રાયલસીમા જેવા વિસ્તારો માટે સારા સમાચાર છે. અહીં, શનિવાર, રવિવાર અને સોમવારે અલગ-અલગ સ્થળોએ 30 થી 40 કિમી પ્રતિ કલાકની ઝડપે વીજળી અને જોરદાર પવન સાથે વાવાઝોડાની અપેક્ષા છે. આગામી 7 દિવસ દરમિયાન ઉત્તર કોસ્ટલ આંધ્રપ્રદેશ અને રાયલસીમામાં 1-2 સ્થળોએ અને 19 થી 22 એપ્રિલ દરમિયાન દક્ષિણ કોસ્ટલ આંધ્રપ્રદેશમાં હળવાથી મધ્યમ વરસાદ અથવા ગાજવીજ સાથે વરસાદની સંભાવના છે. તે જ સમયે, આગામી 24 કલાક દરમિયાન જમ્મુ અને કાશ્મીરના ઉચ્ચ વિસ્તારોમાં વ્યાપક વરસાદ અને હળવો હિમવર્ષા થવાની સંભાવના છે. હવામાન વિભાગે જણાવ્યું હતું કે શુક્રવારની મોડી રાત સુધી વાદળછાયું વાતાવરણ રહેશે અને મોટાભાગના સ્થળોએ હળવાથી મધ્યમ વરસાદ અને ગાજવીજ સાથે વરસાદ પડશે અને ઉચ્ચ વિસ્તારોમાં હળવો હિમવર્ષા થશે. રાજ્યમાં 21 થી 25 એપ્રિલ સુધી શુષ્ક હવામાનની અપેક્ષા છે. જો કે, બપોરે વાવાઝોડાની પણ શક્યતા છે. 26 અને 27 એપ્રિલ દરમિયાન ઘણી જગ્યાએ વાવાઝોડા સાથે હળવો વરસાદ પડી શકે છે.
