રશિયા, યુક્રેન સાથે યુદ્ધ લડી રહેલો દેશ, ઇઝરાયેલ સાથેની લડાઈમાં હમાસની સામે ઊભો જોવા મળે છે. તેણે પેલેસ્ટિનિયન આતંકવાદી જૂથ હમાસ દ્વારા ઇઝરાયેલ પર આચરવામાં આવેલી હિંસાની ખુલ્લેઆમ નિંદા કરી નથી. રશિયાનું સાથી દેશ ઈરાન પણ હમાસના સમર્થનમાં છે. આ સાથે જ બંને દેશો સાથે મૈત્રીપૂર્ણ સંબંધો ધરાવતા ભારતે ખુલ્લેઆમ ઈઝરાયેલનું સમર્થન કર્યું છે. પીએમ મોદી અને ઈઝરાયેલના રાષ્ટ્રપતિ બેન્જામિન નેતન્યાહુ વચ્ચે પણ વાતચીત થઈ છે. ચાલો આપણે ઇઝરાયેલ-હમાસ યુદ્ધ પર રશિયાના વલણ પાછળની કૂટનીતિ સમજવાનો પ્રયાસ કરીએ.
વિશ્લેષકોનું કહેવું છે કે તેલની નિકાસના ક્ષેત્રમાં રશિયાને આ સ્ટેન્ડથી ફાયદો થવાની અને યુક્રેન સાથે ચાલી રહેલા યુદ્ધમાંથી ધ્યાન હટાવવાની શક્યતા છે. જો કે, આને વધુ વિગતવાર સમજવાની જરૂર છે.
ઇઝરાયેલ-હમાસ યુદ્ધથી રશિયાને શું ફાયદો?
ઇઝરાયલ-હમાસ યુદ્ધથી રશિયાને પહેલો ફાયદો એ મળી રહ્યો છે કે યુક્રેન પર પશ્ચિમી દેશોનું ધ્યાન ફરી શકે છે. તેનાથી યુક્રેનની સ્થિતિ વધુ નબળી પડી શકે છે. બીજા શબ્દોમાં કહીએ તો, રશિયા માટે આનાથી વધુ સારો સમય હોઈ શકે નહીં. રશિયાને ડર છે કે યુક્રેન માટે સતત ભંડોળ માટે જાહેર સમર્થન અને 19 મહિનાના યુદ્ધ માટે ધીરજ ઘટી રહી છે.
વિશ્લેષકો એવું પણ માને છે કે રશિયા ઇઝરાયેલ અને ગાઝામાં યુદ્ધનો ઉપયોગ યુક્રેન વિશે ખોટી માહિતી ફેલાવવા અને તેના સાથીઓ વચ્ચે મતભેદ વાવવા માટે કરશે. તે જ સમયે, જો હમાસ અને ઇઝરાયેલ વચ્ચેનું યુદ્ધ વધે અથવા લંબાય તો રશિયા યુક્રેન અને ઇઝરાયેલને લશ્કરી સહાય પૂરી પાડવાની અમેરિકાની ક્ષમતા પર સવાલ ઉઠાવશે.
તેલના ભાવ વધી શકે છે
હવે વાત કરીએ ધંધાની. મધ્ય પૂર્વમાં ચાલી રહેલી અસ્થિરતા વચ્ચે ક્રૂડ ઓઈલના ભાવ વધવાની શક્યતા છે. રશિયા સહિત મોટા તેલ ઉત્પાદકોને આનો ફાયદો થવાની શક્યતા છે. તમને જણાવી દઈએ કે હમાસના ઈઝરાયેલ પર ઓચિંતા હુમલા બાદ સોમવારે તેલની કિંમતોમાં 4%નો વધારો થયો હતો. ક્રૂડ ઓઈલની વધતી કિંમતો ઓઈલ નિકાસકાર રશિયાને તેનો ભંડાર વધારવામાં મદદ કરે છે. પશ્ચિમ દ્વારા આર્થિક રીતે અલગ પડી ગયેલું રશિયા હવે તેલની નિકાસની આવક પર વધુને વધુ નિર્ભર છે. તે 2024માં રક્ષા બજેટમાં પણ જંગી વધારાની યોજના બનાવી રહ્યું છે.
પુતિનની મુત્સદ્દીગીરી
ઇઝરાયેલ અને મધ્ય પૂર્વના ઘણા દેશો સાથે સારા સંબંધો ધરાવતા કેટલાક દેશોમાં રશિયા એક છે. પુતિન તે સંબંધોનો ઉપયોગ ઈઝરાયેલ અને ઈરાન જેવા કડવા હરીફો વચ્ચે મધ્યસ્થી કરવા માટે કરી શકે છે. ઈઝરાયલી દળો ઈરાન સમર્થિત હમાસ આતંકવાદીઓ સામે લડી રહ્યા છે. આવી સ્થિતિમાં રશિયાને પણ મધ્ય પૂર્વમાં પોતાની રાજદ્વારી શક્તિ વધારવાની તક મળશે. આ અમેરિકા માટે મોટો ફટકો સાબિત થઈ શકે છે.
