‘નવરાત્રી’ નો અર્થ થાય છે ‘નવ રાત.’ ‘નવ’ એટલે ‘નવ’ અને ‘રાત્રિ’ એટલે ‘રાત.’
રાત્રિ આરામ અને કાયાકલ્પ આપે છે. રાત્રે, તમે ઊંઘ દ્વારા અંદરની તરફ વળો છો, અને તમે તાજગી અનુભવો છો અને સવારે આરામ કરો છો. એ જ રીતે, નવરાત્રિ અથવા ‘નવ રાત્રિ’ એ વર્ષનો તે સમય છે જ્યારે તમને ઊંડા આરામનો અનુભવ કરવાની તક મળે છે. આ ઊંડો આરામ તમામ પ્રકારની મુશ્કેલીઓ, ઊંડા આરામ અને સર્જનાત્મકતામાંથી મુક્તિ લાવે છે.
ઉપવાસ, ધ્યાન, પ્રાર્થના અને આ સમયગાળા દરમિયાન કરવામાં આવતી અન્ય આધ્યાત્મિક પદ્ધતિઓ આ ઊંડો આરામ લાવવામાં મદદ કરે છે. આ સમય દરમિયાન ઇન્દ્રિય પદાર્થોમાં અતિશય વ્યસ્ત રહેવાથી દૂર રહેવાથી પણ ઊંડા આરામ મેળવવાની પ્રક્રિયામાં મદદ મળે છે.
આપણો આત્મા: ઊંડા આરામનો સ્ત્રોત
આપણી ભાવના અનાદિ કાળથી અસ્તિત્વમાં છે. તે આ બ્રહ્માંડની ઊર્જાનો અમર્યાદ અને શાશ્વત સ્ત્રોત છે. નવરાત્રિ દરમિયાન, વાતાવરણમાં રહેલી સૂક્ષ્મ શક્તિઓ પણ ભાવના સુધી પહોંચવાના અનુભવને વધારે છે અને મદદ કરે છે.
નવરાત્રી દરમિયાન કરવામાં આવતી પ્રાર્થના, જપ અને ધ્યાન આપણને આપણી ભાવના સાથે જોડે છે. ભાવનાના સંપર્કમાં આવવાથી આપણી અંદર સકારાત્મક ગુણો આવે છે અને આળસ, અભિમાન, વળગાડ, તૃષ્ણા અને દ્વેષનો નાશ થાય છે. જ્યારે નકારાત્મક લાગણીઓના રૂપમાં તણાવનો નાશ થાય છે, ત્યારે આપણે પરિવર્તનશીલ નવ રાત્રિના ઊંડા આરામનો અનુભવ કરીએ છીએ.
દેવી પૂજા: સર્વવ્યાપી ઊર્જાનું સન્માન કરવું
દેવી સર્વવ્યાપી કોસ્મિક ઊર્જાનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે. સમગ્ર સૃષ્ટિ આ ઉર્જાથી વ્યાપી છે. આપણે આપણા રોજિંદા જીવનમાં જે સમૃદ્ધિનો આનંદ માણીએ છીએ તે દેવીનું સ્વરૂપ છે. માતા દૈવી ઘણા સ્વરૂપોમાં આપણી સેવા કરે છે. આપણા માતા, પિતા, મિત્રો, પતિ, પત્ની, પુત્ર, પુત્રી અને ગુરુના સ્વરૂપો. ફરતા ગ્રહો અને ચંદ્ર દેવી આપણી આરતી કરે છે. પૂજા દ્વારા આપણે કહીએ છીએ, “હે માતા, તમે મને જે આપો છો તે હું તમને પાછું આપું છું. ઉદાહરણ તરીકે, પૂજા દરમિયાન, આપણે દેવીને અનાજ અર્પણ કરીએ છીએ કારણ કે કુદરત આપણને ખોરાક આપે છે. દેવી પૂજા એ સમગ્ર સૃષ્ટિ પ્રત્યે આદર દર્શાવતી વિસ્તૃત ચેતનાની અભિવ્યક્તિ છે. નવરાત્રિના 9 દિવસો દરમિયાન આપણે જે પૂજા કરીએ છીએ તે દેવીનું સન્માન કરવાની અને દૈવી માતા પ્રત્યે કૃતજ્ઞતા દર્શાવવાનો એક માર્ગ છે. પૂજામાં હાજરી આપતી વખતે આપણે આપણી બધી સાંસારિક પ્રવૃત્તિઓને થોડા સમય માટે છોડી દઈએ છીએ અને ઊંડા ધ્યાન માં પ્રવેશીએ છીએ.
ગુરુદેવ શ્રી શ્રી રવિશંકર કહે છે, “આપણા બધાની અંદર દેવી ઉર્જા (શક્તિ) છે. દેવી બીજે ક્યાંય નથી, બીજી કોઈ દુનિયામાં નથી. જો આપણે ધ્યાન માં ઊંડે બેસીશું, તો શરીરની અંદરની ચમક તેજ થશે, અને બહાર વિસ્તરશે અને ફેલાશે. આ દેવી પૂજા છે.”